Bán cốc cà phê giá 7.000 đồng cả ship, bùng nổ 120 triệu đơn/ngày: Hãng giao hàng gồng lỗ tỷ USD, hủy diệt thị trường, đưa tất cả đối thủ cùng ‘xuống đáy’

Tại Trung Quốc – một trong những thị trường cạnh tranh bậc nhất thế giới, cuộc chiến giá mới nhất đang diễn ra trong linh vực “thương mại tức thời” (Instant Commerce) đang phát triển. Tại đây, các công ty tung ra hàng loạt trợ giá khủng và ưu đãi khác nhau để thu hút người tiêu dùng chi tiêu.

Lĩnh vực “thương mại tức thời” được hậu thuẫn bởi mạng lưới tài xế xe máy đông đảo, có thể giao mọi thứ từ đồ ăn thức uống đến thời trang nhanh và thiết bị điện tử trong thời gian ngắn.

Thị trường này hiện do ba ông lớn chiếm lĩnh chủ yếu: Các tên tuổi thương mại điện tử kỳ cựu JD.com và Alibaba, cùng với nền tảng giao hàng Meituan, vốn trước đây chủ yếu tập trung vào giao đồ ăn.

Cạnh tranh giữa ba công ty này đã trở nên gay gắt hơn trong năm nay, khi tất cả đều mở rộng mạng lưới giao hàng và cam kết chi hàng tỷ nhân dân tệ trợ giá cho cả người bán lẫn người tiêu dùng.

Kết quả là người tiêu dùng được hưởng mức giá vừa rẻ vừa nhanh đến khó tin. Khi truy cập nền tảng giao hàng của JD.com vào thứ sáu, phóng viên CNBC ghi nhận một ly cà phê có giá chỉ 10,9 tệ (khoảng 1,50 USD), đã bao gồm phí giao hàng. Meituan thì cung cấp suất bánh bao hấp 13 tệ và phần ăn sáng McDonald's giá 26,8 tệ.

Tuy nhiên, dù mang lại lợi ích cho người tiêu dùng Trung Quốc, cuộc chiến giá cũng khiến các nhà đầu tư lo lắng và ảnh hưởng đến triển vọng lợi nhuận. Theo dữ liệu từ LSEG, cổ phiếu của Meituan và JD.com đã lần lượt giảm khoảng 22% và 10% kể từ đầu năm nay.

Các hãng thương mại điện tử Trung Quốc từ lâu đã cạnh tranh với nhau về tốc độ giao hàng, nhờ vào lực lượng lao động đông đảo và mô hình kinh tế gig (lao động tự do). JD đã xây dựng được mạng lưới logistics mạnh, đặt tiêu chuẩn giao hàng trong ngày hoặc hôm sau, khiến các đối thủ như Alibaba phải chịu áp lực.

Tuy nhiên, trận chiến “thương mại tức thời” mới nhất dường như bắt đầu khi JD.com bước chân vào thị trường giao đồ ăn vào tháng 2, xâm nhập sân chơi vốn do Meituan thống trị và Ele.me của Alibaba cũng đang tham gia.

Đến tháng 4, Meituan đã đáp trả bằng việc ra mắt nền tảng “mua sắm chớp nhoáng” hoạt động 24/7, bao gồm các danh mục như thực phẩm tươi sống, rượu bia và thiết bị điện tử, với lời hứa giao hàng trong vòng 30 phút.

Căng thẳng leo thang khi các công ty bắt đầu cạnh tranh trực tiếp. Cả hai bên đều cáo buộc nhau áp dụng hành vi phản cạnh tranh để ngăn tài xế nhận đơn từ nền tảng đối thủ. Vào thời điểm đó, JD bắt đầu tuyển thêm tài xế toàn thời gian và nhà sáng lập Richard Liu đã xuất hiện trong một màn truyền thông lan truyền khi tự tay đi giao đồ ăn ở Bắc Kinh.

Cũng trong tháng đó, JD.com công bố vòng trợ giá đầu tiên trị giá 10 tỷ nhân dân tệ, dành cho chương trình giảm giá dịch vụ giao đồ ăn.

Các khoản trợ giá và giảm giá mạnh vốn đã là chuyện phổ biến trong ngành công nghệ đầy cạnh tranh ở Trung Quốc – và cũng là điều khiến Bắc Kinh lo ngại.

Vào tháng 5, cơ quan quản lý thị trường hàng đầu Trung Quốc đã triệu tập JD.com, Meituan và Ele.me của Alibaba, yêu cầu họ tuân thủ luật pháp và cạnh tranh lành mạnh. Các hiệp hội bán lẻ cũng bày tỏ lo ngại về chương trình trợ giá của JD.com và tác động tiêu cực của việc giá cả lao dốc. Tuy nhiên, những phản ứng này không làm chậm lại cuộc chiến giá.

Vào thứ ba tuần trước, JD.com công bố khoản đầu tư 10 tỷ nhân dân tệ tiếp theo trong khuôn khổ “Kế hoạch Song Bách” (Double Hundred Plan), nhằm hỗ trợ có mục tiêu cho các nhà bán hàng trên nền tảng.

Thông báo này được đưa ra ngay sau khi nền tảng Taobao Instant Commerce của Alibaba hôm thứ bảy tuyên bố khởi động chương trình trợ giá trị giá 50 tỷ nhân dân tệ (khoảng 7 tỷ USD), sẽ được phân bổ trong vòng một năm. Alibaba cho biết họ đã đạt đến 200 triệu đơn hàng mỗi ngày không lâu sau đó.

Cùng ngày, truyền thông địa phương đưa tin các chương trình giảm giá và phiếu khuyến mãi của Meituan đã đưa giá một ly cà phê xuống chỉ còn 2 tệ (khoảng 0,28 USD – khoảng hơn 7.000 đồng).

Hệ quả là Meituan đã nhận kỷ lục 120 triệu đơn hàng trong ngày thứ bảy đó – đến mức hệ thống máy chủ ở một số khu vực bị quá tải tạm thời.

Dù tất cả các công ty đều khoe khoang về lượng người dùng thương mại tức thời gia tăng trong vài tháng gần đây, nhưng vẫn chưa rõ cuộc chiến giá sẽ tác động đến lợi nhuận như thế nào.

Meituan báo cáo lợi nhuận quý I năm 2025 đạt 10,2 tỷ nhân dân tệ, tăng khoảng 63% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo rằng quý tiếp theo có thể bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh gia tăng trong ngành bán lẻ tức thời.

Vào tháng 5, JD.com cho biết lợi nhuận hoạt động quý I của họ tăng 31,4% so với cùng kỳ, đạt 11,7 tỷ nhân dân tệ. Tuy nhiên, theo khảo sát của LSEG, lợi nhuận quý II được dự báo sẽ giảm cả theo quý và theo năm.

Theo phân tích của Nomura công bố hôm thứ năm, việc JD mở rộng sang mảng giao đồ ăn có thể khiến họ lỗ hơn 10 tỷ nhân dân tệ trong quý II. Các nhà phân tích ước tính JD hiện chiếm khoảng 10% thị phần giao hàng tức thời với 20 triệu đơn hàng mỗi ngày.

Trong tương lai, “chúng tôi cho rằng JD có thể phải xem lại tham vọng của mình”, các nhà phân tích viết. Họ chỉ ra rằng, trước việc Alibaba tăng cường chi tiêu cho trợ giá, JD có thể sẽ phải “đốt” toàn bộ lợi nhuận từ mảng bán lẻ cốt lõi - trong nhiều quý - nếu muốn cạnh tranh với hai đối thủ kỳ cựu.

Theo: CNBC